Güneş Enerjisi Santrali (GES) Kurulurken Dikkat Edilmesi Gereken Konular

Küresel çapta yaşanan enerji krizleri sonrasında enerji maliyetleri dünyada ve ülkemizde ciddi oranda artmış ve belli dönemlerde talep fazlalıklarından veya iletim-dağıtımda yaşanan sıkıntılardan kaynaklı son tüketiciye ulaşımında aksamalar yaşanmıştır. Hal böyle olunca ister bir konut olsun isterse çok büyük bir fabrika tüm tüketicilerin kendi elektriğini yenilenebilir enerji kaynaklarından kendilerinin üretmesi gündeme gelmiştir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından ise kurulum maliyeti en ucuz ve işletme bakım gideri en düşük olan kaynak Güneş Enerjisidir (GES).  Ancak her işte olduğu gibi Güneş Enerjisi Santrali (GES) de kurarken dikkat edeceğimiz hususları atlarsak orta ve uzun vadede aslında işi çok maliyetli bir noktaya getirmiş olabiliriz. Uzmanı olmadığımız bu işte kaliteli, uzun ömürlü, verimli ve ekonomik bir santral sahibi olmak için şu hususlara dikkat etmeliyiz;

• 1) Doğru Fizibilite ve Mühendislik Çalışması

Güneş Enerjisi Santralimizi kurmak için öncelikli olarak ihtiyacımızı doğru olarak belirlemeli ve kuralları dahilinde kuracağımız Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinin bize sağladığı imkanların/sınırların farkında olmalıyız. Mevcuttaki Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğine göre tüketim esaslı olarak santral kurulabilmekte ve yalnızca tükettiğimiz kadar elektrik satışına müsade edilmektedir. Hali hazırda ticari olarak elektrik üretip bu elektriğin tamamını satmak mümkün değildir. Tüketim miktarımızı aylık ve yıllık olarak kilowatt (kW) cinsinden tespit edip bunu karşılayacak Güneş Enerjisi Santrali kurabiliriz. Bulunduğumuz lokasyona bağlı olarak değişkenlik gösteren meteorolojik üretim değerleri santralin kurulacağı yerin önemini artırmaktadır. Arazi Güneş Enerjisi Santralleri gerekli olan eğimin ve güneş açısının yakalanabilmesi açısından daha verimli tasarlanabilirken çatı Güneş Enerjisi Santrallerinde çatının değiştirilemez mevcut durumu verimliliği doğrudan etkilemektedir. Bu aşamada yapılacak analizler yatırım için gerekecek maliyeti ve geri dönüş süresini belirlemektedir. Çatı veya arazi keşfinin doğru yapılması, elektrik altyapınızın doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve kurulması planlanan santraldeki birçok komponentin doğru olarak seçilmesi ve verimli bir şekilde bir araya getirilecek şekilde tasarlanması sonucunda oluşacak maliyet sizin için değerlendirilebilir olacaktır. Özetle doğru mühendislik çalışması kurulum öncesinde büyük önem arz etmektedir.

• 2) Kaliteli, Ekonomik ve Doğru Malzeme Seçimi

Güneş Enerjisi Santrallerinin en önemli malzemelerinden olan güneş panelleri genelde 10 yıl %90, 25 yılın sonunda ise %80 üretim garantisi verilen ürünlerdir. 25 yıldan sonra da verimleri ilk günkü gibi olmasa da uzun yıllar çalışmaya devam etmektedir. Dolayısıyla diğer ekipmanlarıyla birlikte sizinle neredeyse bir ömür yaşayacak olan Güneş Enerjisi Santrallerinin ilk yatırımında malzeme seçimindeki kriterler önem ve özenle belirlenmelidir. Üretim garantisi verilen yıllar içerisinde hala sizin muhatap alabileceğiniz bir panel üreticisinin var olması, servis ağı güçlü bir inverter üreticisi, santralin adeta iskeleti olan konstrüksiyon firmasının size vereceği ürün ve sızdırmazlık garantileri dolayısıyla bugün için değil 10-20 yıl sonrası düşünülerek karar verilmelidir. İlk yatırım maliyetlerinin geçtiğimiz yıllar içinde düşmesine rağmen hala yüksek olmasından dolayı kaliteyi bir kenara koyarak ucuz malzemeyi aramak santralin kullanılmaz hale gelmesine ve harcanan miktarların yeniden harcanarak ciddi zararlar edilmesine sebep olabilir. Elbette kaliteyi ucuza almaya çalışmak birinci kriterimiz olacaktır. Ancak doğru ve kaliteli seçilmeyen pano içerisindeki bir şalterin dahi arıza verdikten sonra yenisi ile değiştirilmesi sürecindeki uğrayabileceğimiz zarar unutulmamalıdır.

• 3) Kaliteli İşçilik

Fizibilite çalışmasının, ön mühendisliğinin ve malzemelerinin mükemmel olarak hesaplanıp, seçilip projelendirildiği Güneş Enerjisi Santralleri kaliteli işçilik ile hayata geçirilmezse tüm güzel giden işler bir anda tersine dönebilir. Daha ilk devreye alındığında anda veya kısa süreler içinde verimsizlik hatta kullanılmazlık ile karşı karşıya kalabiliriz. Panellerin hassas teknolojik ürünlerin olmasında dolayı nakliyesinden sahada taşınmasına, kablo bağlantılarında montajına kadar profesyonel bir süreç yürütülmelidir. İnverterlerin olası kaçak, koruma ihmallerine karşın arızalı duruma düşebileceğinden dolayı montaj yerinin doğru seçilmesi, DC ve AC kablolamaların hatasız yapılması gerekmektedir. Çatıdaki veya arazideki konstrüksiyonlarda yapılacak işçilik hatalarının mali zararlarından daha da önemlisi insan canına etki edebileceği unutulmadan santral işçiliği işinde uzman bir ekip tarafından yapılmalıdır. Bu ekibin kurulum için gerekli ekipmanları eksiksiz ve kalibre edilmiş olmalıdır. Yine aynı zamanda iş güvenliği hususlarına dikkat edilerek kurulum gerçekleştirilmelidir.

• 4) İşletme ve Bakımın Planlanması

Güneş Enerjisi Santrali kurmayı planlarken planlara dahil edilmesi gereken hususlardan bir tanesi de santral veriminin ve ömrünün en üst seviyelerde tutulmasını sağlamak amacıyla devreye alındıktan sonra yapılacak işletme ve bakım işleridir. Aylık ve yıllık önleyici bakımların, panel temizliğinin, örneklemler üzeriden gerekli mekanik kontrollerin, termal izlemenin, topraklama ölçümlerinin ve gerekli tüm bakım işlerinin yapılması santrali kurmak kadar önemlidir. Buralara harcanacak paraların kesinlikle önemsiz görülmemesi mutlaka en başta planlara eklenmesi gerekmektedir.